Александриската библиотека е основана во третиот век п.н.е. со возвишена цел да биде складиште за целото човечко знаење. Нејзината колекција можеби броела дури 400.000 свитоци. Таа цветала како центар на науката стотици години, но нејзините згради и колекции биле уништени или уништени до времето кога арапската власт била воспоставена во Египет во седмиот век од н.е.
Во текот на милениумите, уништувањето на библиотеката било извор на шпекулации, романтизирани портрети и политички мотивирано раскажување приказни. Луѓето ја замислувале како гори во римска инвазија, христијански бунт и исламска чистка. Иако некои од овие прикази се потпираат на историски настани, тие не го доловуваат современиот историски консензус за тоа што се случило со библиотеката: таа постепено била уништувана во текот на вековите на опаѓање и занемарување - загуба предизвикана од политички и финансиски грижи и проследена со помали пожари.
Изградба на библиотеката и нејзината колекција
Египетскиот пристанишен град Александрија е основан од Александар Велики во 331 година п.н.е. По смртта на Александар, еден од неговите македонски грчки генерали ја презел контролата врз Египет, поставувајќи се себеси како Птоломеј I, крал и фараон. Синот на Птоломеј, Птоломеј II, веројатно ја основал библиотеката во почетокот на третиот век п.н.е. Првиот библиотекар на институцијата, Зенодот од Ефес, ја организирал својата колекција тематски по простории и бил пионер во употребата на азбучен ред за сортирање на свитоците во нивните категории. Библиотеката се наоѓала во кралскиот кварт на Александрија и била дел од Музејот (Музеј), поголема културна институција. Меѓу раните водачи на библиотеката биле познати грчки научници, поети и учени.
Владетелите на династијата Птоломеј ја користеле својата политичка моќ и ресурси за да ја изградат колекцијата. Тие испраќале добро финансирани агенти во клучните градови и далечни земји за да купат што е можно повеќе текстови. Повеќето од овие дела биле напишани на папирусни свитоци, при што едно дело зафаќало неколку десетици свитоци.
Реномираниот грчко-римски медицински писател Гален напишал во вториот век од н.е. дека за време на најславните денови на библиотеката, кога бродовите пристигнувале во пристаништето на Александрија, сите книги пронајдени на бродот веднаш биле носени во библиотеката за да се копираат. Брзото темпо на набавка на библиотеката создало проблеми со складирањето, од кои некои биле решени со изградбата на Серапеум, храм и сателитска библиотека подалеку од пристаништето, за време на владеењето на Птоломеј III. Библиотеката и Музејот ги пречекувале научниците од целиот грчки свет да дојдат и да работат со текстовите, па дури и им давале стипендии за да ги покријат нивните трошоци, ослободувајќи ги за студирање.
Александриската библиотека цветала во оваа почетна состојба околу еден век, но во 145 година п.н.е., институцијата го доживеала својот прв значаен неуспех. За време на борбата за кралска моќ, Птоломеј VIII Фискон ги избркал многу од интелектуалците од градот, вклучувајќи го и главниот библиотекар Аристарх од Самотраки. Зградата и колекцијата останале, но природата на кралското покровителство се променила и позицијата на библиотекарот го изгубила својот академски престиж бидејќи Александрија опаднала како центар на науката.
Пожарот на Јулиј Цезар
Во 48 година п.н.е., дел од Александриската библиотека изгорелa во пламен за време на опсадата на Александрија како дел од тековната римска граѓанска војна. Египет бил под сè подиректно римско влијание неколку децении, а во 48 година станал жариште во борбата меѓу Јулиј Цезар и сојузниците на неговиот ривал Помпеј Велики. Цезар дошол во Александрија, го започнал својот познат сојуз и романтична врска со Клеопатра VII и се борел против нападите од силите предводени од братот и сестрата на Клеопатра.
За да се бори против нападот врз кралскиот кварт, Цезар ги запалил бродовите во пристаништето како диверзија, но пламенот се проширил во градот, горејќи делови од кралската палата и Музејот, вклучувајќи барем дел од библиотеката. Античките историчари се разликуваат во однос на тоа колку од колекцијата била уништена: Плутарх тврдел дека сè изгорело во пламен, Касиј Дио известил дека голем број убави книги биле изгорени, додека други писатели воопшто не ја споменуваат библиотеката во своите записи за пожарот.
Без разлика на нивото на уништување во пожарот на Цезар, Александриската библиотека преживеа како институција, повремено појавувајќи се во историските записи. Без разлика дали била делумно зачувана или делумно обновена, таа продолжила да губи престиж додека Александрија опаѓала во важност за време на римското владеење. Александрија претрпела грабежи и опсади под царевите Аврелијан и Диоклецијан кон крајот на третиот век. Потоа, во 365 година од н.е., градот бил опустошен од земјотрес и цунами, забрзувајќи ги промените на крајбрежјето што на крајот ќе го потопи целиот кралски кварт, вклучувајќи ги и локациите на оригиналните згради на библиотеката.
No comments:
Post a Comment