ЗА МАКЕДОНИЈА СО ЉУБОВ

Во низата свечености по повод 8-ми септември, Денот на независноста на Македонија, се вклучија и училиштата од Викториското училиште за јазици. Како што е познато, македонскиот јазик е вклучен во програмата на државното училиште во раните седумдесетти години и во многу го подобрува културниот имиџ на бројната македонска дијаспора. Во еден од поголемите училишни центри во Keilor Downs college, и оваа година наставничкиот колегиум припреми специјална приредба под мотото За Македонија со љубов. Целта беше да преку изведбите на македонски јазик, се испрати порака во светот дека и најмладите во Австралија го чуваат и негуваат македонскиот јазик . Во овогодишната програма се опфатија теми од македонското минато, легенди, народното творештво и родољубивата поезија. На крајот учениците ги изненадија присутните и со сопствена кореографија на орото Водарки . На приредбата гостуваше и пратеникот на Македонската дијаспора од Австралија, Г-днот Мики Додевски кој ги им се обрати на присутните родители, ученици и наставници. Додевски ги охрабри напорите за зачувување на македонскиот јазик во Австралија. Се надеваме дека македонската заедница во иднина ќе посвети поголемо внимание на задржување на јазикот во државните австралиски училишта. Оваа година неколку наставници работаат со по десетина деца во клас што е предупредувачки сигнал за драстично намалување на бројот на ученици. Се надеваме дека в година нема да го имаме истиот проблем и нема да се изгуби програмата која опстојува со години. Со овие зборови ученичката Ана Цаковска го започна уводниот дел од програмата: Оваа приредба ја организиравме во чест на големиот државен празник на Р. Македонија, 8-ми септември,- Денот на независноста. Овој празник ја означува независноста, сувереноста и самостојноста на Македонија и македонскиот народ. Точно на овој ден, пред 21 (дваесет и една) година , Македонија зачекори по патот на независноста, надвор од југословенската федерација. Македонскиот народ со голема радост го прославуваше овој ден во сите градови на Македонија. Овој празник има посебно значење за сите Македонци. На овој ден Македонија започна да го гради патот кон нови успеси и остварување на историската цел. Ние, учениците од ова училиште имаме можност да го изучуваме македонскиот јазик и на тој начин дознаваме повеќе за Македонија. Исто така се зголемува и нашиот интерес и љубов кон земјата на нашите родители, баби и дедовци. Затоа денес, решивме да настапиме под мотото “ Со љубов за Македонија.“ Преку рецитирањето на поеми , драмски изведби и фолклор, ќе го искажеме нашето познавање на јазикот, нашата креативност. Со оваа приредба на наш начин, ние ќе го означиме овој празник и ќе изразиме почит кон сите борци кои ги дадоја животите за Македонија. Заради нив, ние денес се гордееме со нашето потекло, со убавиот македонски јазик, историја, култура и традиција. Гордана Димовска

Македонија, лулка на писменоста

Пишува: Ванѓелко Лозаноски

Старомакедонскиот или античкиот македонски јазик е јазикот на античките Македонци. На овој палеобалкански јазик зборувало населението во Античка Македонија во текот на првиот милениум пред Христа. Иако нема многу сочувани текстови за овој јазик, сепак постојат доволно докази кои го потврдуваат неговото потекло. Тој е пронајден на монети, на лексиконот на Хесихир Александриски (5. Век), кој содржи околу 700 зборови и имиња.

 Научниците од Македонија и светот приврзаниците на македонистиката дефинитивно им зададоа удар на сите оние кои мислеа и се бореа да докажат дека античките Македонци биле неписмени. Напротив се докажа спротивното дека Македонија од пред нашата ера е извор на писмо,просвета и култура. Таа како цивилизирана земја и најстара држава во Европа, основана по сите норми,белези и карактеристики на цврста држава со своја иторија, традиција, култура јазик. Со цврсти државни иституции и со своите оберазовни кадри зрачи зз описменување и прсветување на народите Европа и светот. Затоа многу научници поткрепени со историски факти ја нарекуваат Македонија просветителска земја.
Писмената традиција на античките Македонци има далечни корени од пред 5000 г. пр.н.е., и претставува голем допринос за светската културна ризница. Таа даде успешни резултати како за развој на просветата и културата, така и за прераснување на Македонија во една од земјите со најстара цивилизација во Европа и во најзабелижителните земји во светот. Затоа не случајно Македонија е прва основана држава во Европа од чии про светителски кадри се напојуваше не само словенскиот свет, туку и другите народи на Европа и Азија.
Врз развојниот процес и континуитет на античкото македонско писмо се основани и двете гласовни азбуки: кирилицата и глаголицата. Писмото од античка Македонија во поглед на неговиот развој минало низ неколку фази, од гравири, пиктографско писмо, кон сонантно, слоговно до гласовно писмо.
Античките Македонци својата писмена комуникација ја почнале со гравири -први никулци на писменоста во светот. Древното македонско писмо можеме да го за бе-лежиме и денес по карпите и пеште рите,низ планинските предели во Македо-
нија, во Охридско, Кичевско, Мариовско,Битолско, Прилепско итн. Д-р Душко Алексовски пишува дека е пријатно изненаден кога открил гравирно писмо во кумановските села, Добрача, Стрновец, Пузаљка во местото Рид, а исто така, и во Кратовско во селото Крилатица, каде открил гравирно писмо во вид на кудела (бог на домашната ракотворба). Од двете страни на долниот дел на куделата се изгравирани две сонца со текст. Гравирани сончеви симболи откриени се и во селата Руѓинце и Младо Нагоричане, Кумановско. Во месноста Илин Рид кај селото Опила, Општина Ранковце, се наоѓа прекрасен комплекс од идиоли форми. Во местото Оролов Камен, кај селото Трновец, Кратовско, е откриен идиолиформот божество на плодноста. Над божеството е исклесано и името на божеството кое почнува со буквите Кок, додека последните букви сè уште не се де шифрирани затоа што се многу оштетени. Сета оваа писмена традиција мораме да ја поврземе со Кокино, најстарата опсерваторија во Европа и во најретките цивилизаторски вредности во светот.
КОКИНО низ вековите и денес зрачи со сите белези писмени, културни, уметнички и научни вредности на древните и античките Македонци.Гравирите, според еден од најдобрите познавачи на светската праисторија, Andre Leroy Gouthand, се првите никулци на светската писменост". Македонија низ сите предели е исполнета со изобилие гравири, кои се основа на писмото.
Матријалните уметнички остатоци од Кокино и виз Македонија Охридско, Воденско, Кичевско , Преспанско зборуваат дека Античкото македонско писмо и јазик е забележано на дела од глинената уметност. Тие плочки Македонците ги чувале како скапоцена вредност, а подоцна биле уништувани од освојувачите на Македонија.На глинените предмети македонскитемајстори со вештина и уметност ја илустрираат древно-македонската сцена сомитолошка проблематика, кој оваа уметност ни еден народ на Балканот не ја поседувал.

За тоа дека македонскиот бил различен од старогрчкиот сведочи и обраќањето на Александар кон војсководителот Филота кога  го прашува дали на судењето пред Македонците ќе им се обрати на македонски јазик?
 Филота се оправдува дека таму, покрај Македонци, присутни се и многу други, кои полесно ќе го разберат јазикот со којшто се служи и Александар (тука мисли на старогрчкиот јазик – коине, разбирлив не само за Македонците кои „се служат“ со него иако не им е мајчин јазик туку и за народите во Персија); сепак, Александар го осудува Филота дека се „гнаси од мајчиниот јазик“ и дека е отуѓен и од македонските обичаи и од македонскиот јазик.Сите хеленски и римски автори, всушност, Македонците ги претставуваат како посебен етнос, различен и туѓ наспрема Хелените, со поинаков менталитет, јазик и обичаи. Најчесто Македонците се претставени како „барбари“ и непријатели на Хелените.
 Македонија е едно од најбогатите археолошки наоди на Балканскиот Полуостров.Без нејзините наоди, артефакти, историјата во Европа и светот е некомплетна.

Foto1: Ancient megalithic observatory of Kokino
Foto 2: Ancient Macedonian on Roseta stone

ХИЛМИ ПАША ЗА ВМРО

За ВМРО во интервјуто дадено на парискиот „Ле матин“ (од 27 ноември 1904 година) Хилми-паша изјавил: „Тука веќе осум години е создадена една тајна организација која е разгранета не само во големите градови туку и по селата... Нивното нефаќање и неказнување на нејзиното членство е обезбедено и од фактот што е поддржана од интелигенцијата насекаде во земјата каде што доминира... Фанатизираните револуционери се 10%, најмногу 15%. За жал, ова мало малцинство е составено од мудри и образовани луѓе, кои се наметнуваат со терористички средства.“